این در حالی است که هدف برنامه های گذشته این سازمان غنی سازی و مدیریت اوقات فراغت بوده است. از سوی دیگر نظرسنجی های به دست آمده درباره ارزیابی مربیان از میزان موفقیت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در رسیدن به اهداف برنامه ها نشان می دهد که از لحاظ هدف غنی سازی اوقات فراغت جوانان پیشگیری از آسیب های اجتماعی، کمک به اقشار کم درآمد برای گذران اوقات فراغت بهتر و ترویج ارزش های مثبت نظام در میان جوانان تا حدودی موفق بوده است.
چگونگی ساماندهی اوقات فراغت تابستانی کودکان، نوجوانان و جوانان به سازمان ها و نهادهای فرهنگی متعددی مرتبط می شود. اما یکی از سازمان هایی که خود را موظف به ارائه خدمات و پوشش دهی اوقات فراغت مخاطبان در شهر پرجمعیتی همچون تهران می داند، سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران است.
گستردگی دامنه فرهنگی این سازمان در کلیه مناطق شهرداری تهران و با در اختیار داشتن بیش از 300 مرکز فرهنگی هنری در کنار توانمندی ها و قابلیت های گسترده اش می تواند با برنامه ها و خدماتش به عنوان یک نهاد فرهنگی جهت دار،هدف مند، تأثیرگذار و از بعدی دیگر الگوی مناسبی برای سازمان های مشابه باشد.
از سویی دیگر ساماندهی زندگی اجتماعی و فرهنگی در دیگر کشورها جزء وظایف شهرداری ها محسوب می شود پس سازمان فرهنگی هنری به عنوان یکی از زیرمجموعه های شهرداری تهران با آگاهی از میدان دادن به حقوق شهروندی، ترویج شهرداری و آموزش و مهارت شهروندی، می تواند این مسئولیت را با آرامش تمام متقبل شود و همان گونه که شعاری را در قالب «تهران، شهر اخلاق» به عنوان سرفصل برنامه هایش قرار داده می تواند برای رسیدن به آن نیز گام های مؤثری بردارد.
حال به نظر می رسد فرهنگسراهای شهر تهران با توجه به ماهیت و نیز به عنوان محیطی امن از سوی خانواده ها می تواند در جهت آموزش حقوق و اصول زندگی شهری گام بردارد و این سنت آموختن در هر زمان و هر فصل از سال را به نام پر کردن اوقات فراغت به صورت سازماندهی شده و اصولی به شهروندان ارائه کند.
در چند سال اخیر نیز سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران برنامه تابستانه ای را با عنوان نهضت تابستانه به شهروندان تهرانی عرضه می کرده اما محور برنامه ها صرفاً برای پر کردن اوقات فراغت برنامه ریزی شده و این در حالی است که هدف برنامه های گذشته این سازمان غنی سازی و مدیریت اوقات فراغت بوده است. از سوی دیگر نظرسنجی های به دست آمده درباره ارزیابی مربیان از میزان موفقیت سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در رسیدن به اهداف برنامه ها نشان می دهد که از لحاظ هدف غنی سازی اوقات فراغت جوانان پیشگیری از آسیب های اجتماعی، کمک به اقشار کم درآمد برای گذران اوقات فراغت بهتر و ترویج ارزش های مثبت نظام در میان جوانان تا حدودی موفق بوده است.
در این میان 8.64 درصد از مربیان حضور و مشارکت شرکت کنندگان در برنامه های نهضت فرهنگی تابستان را خیلی خوب و 8.24 درصد آنها خوب ارزیابی کردند و به نظر 1.42 درصد از مربیان شرکت کنندگان با هدف یاد گرفتن حرفه وفن و به نظر 2.52 درصد از مربیان، شرکت کنندگان با هدف یادگیری و گذران اوقات فراغت در برنامه ها شرکت کرده اند.
حال در سال جاری این سازمان با رویکردی تازه سخن از اوقات فراغت دارد و مدیریت اوقات فراغت به عنوان اصل برنامه ها مدنظر مسئولین سازمان فرهنگی هنری شهرداری قرار دارد و دیدگاه مسئول برنامه اوقات فراغت این سازمان ابتکارات و خلاقیت ها است.
همچنین از آنجا که تقویم تاریخی مناسبت ها امسال تابستان منطبق بر ایادی و جشن و سرور است عنوان نهضت تابستانه امسال جای خود را به جشنواره تابستانه داده است.
امین متولیان- دبیر جشنواره تابستانه در این زمینه می گوید: ارائه برنامه ها در قالب جشنواره نوعی نوآوری به حساب می آید، این نوآوری باعث شود تا در برنامه ها نیز تغییراتی ایجاد شود. برخی از برنامه ها چنان جزیی از سازمان فرهنگی هنری شده اند که می بایستی حتماً اجرا شوند، بدون آنکه خواست عموم مردم و نیاز مخاطبان در نظر گرفته شود. بنابر این پس از بررسی به این نتیجه رسیدیم که تناسبی در اجرا و نیاز مردم وجود ندارد، پس برنامه ها و محتوای آن را به سمت نوآوری حرکت دادیم اما با مبنای خدمت، تفریح و مدیریت اوقات فراغت.
او با واژه غنی سازی و پرکردن اوقات فراغت مخالف است و می گوید: این واژه گنگ و نارساست که متأسفانه در ادبیات دستگاه های فرهنگی لحاظ شده است، بهتر است به جای این دو مفهوم به گسترش و توسعه اوقات فراغت بیندیشیم.
دکتر علی عسگری رئیس سازمان فرهنگی هنری نیز می گوید: باید برای خلاقیت تفکیک قایل شد، اصولاً تکرار و کلیشه با هم متفاوت است، تماشای چند باره یک فیلم خوب به معنای تکرار نیست، کلیشه همان ناظر به بی محتوایی و تکرار خسته کننده است و بار معنایی و جذابیت ندارد. برنامه های اندیشیده شده درباره امسال اوقات فراغت از کلیشه محوری دور خواهد بود که این جهت گیری ها کلیشه محور آفت هر سازمانی است و رشد فرهنگی را کند می کند، لذا خلاقیت در برابر تکرار باز هم معنا می یابد، ولی این تکرار از کلیشه به دور خواهد بود.
البته در نگاهی خوشبینانه از سوی رئیس سازمان فرهنگی هنری در دوره سه ماهه تابستان بیش از دو میلیون نفر در طول 100 روز از خدمات بهره مند خواهد شد، همچنین برنامه های ستاد جشنواره تابستانه دو گونه تقسیم بندی شده است، برنامه هایی که مراکز و فرهنگسراها برگزار می کنند.
این گونه برنامه ها از طریق مراجعه به فرهنگسراها و خانه های فرهنگ قابل دسترسی است و دیگر برنامه هایی که ستاد سازمان انجام خواهد داد که برای استفاده بیشتر مخاطبان سیستمی طراحی شده که خانواده ها بتوانند شرکت کنند و به گفته مسئولین سازمان قرار است در خدمات ارائه شده حدالامکان خانواده ها به معنای واقعی آن بتوانند استفاده کنند، البته به گفته رئیس سازمان این خدمات رایگان بوده و در قبال آن هیچ هزینه ای را دریافت نخواهند کرد.
یکی از این برنامه ها که به نهاد خانواده نیز نگاهی بنیادی دارد توزیع بسته های فرهنگی است که میان بیش از یک میلیون نفر از شهروندان تهرانی توزیع خواهد شد. عسگری در این زمینه می گوید: بسته های تابستانی به منظور استفاده خانواده ها توزیع می شود به عبارت دیگر خانواده ها هم از برنامه های فرهنگی بهره خواهند برد. این بسته ها دو ویژگی دارند ؛یکی این که برای خانواده هاست و دیگری وسعت و تیراژ بالای آن است، بالغ بر یک میلیون بسته که در آن جزوات آموزشی و طنز، چند سری کتاب های مرتبط با موضوعات مورد نیاز خانواده ها ،طراحی بازی هایی که به صورت مشترک برای همه اعضای خانواده ها است، فیلم و محصولات فرهنگی و دیگر کالای فرهنگی و هنری توزیع می شود.
او اضافه می کند: در شرایط فعلی فرهنگی باید مستقیماً سراغ خانواده ها رفت اما ظرفیت فضایی و فیزیکی سازمان محدود است، از طرف دیگر ظرفیت فضاهای عمومی نیز محدود است و این ظرفیت ها تناسبی با خواست و نیاز مردم ندارد. پس معتقدیم که باید به خانواده ها به عنوان مهمترین رکن جامعه پرداخت و در جهت تقویت نهاد خانواده همت گماشت. بنابراین قصد داریم که تغذیه فرهنگی را خانه به خانه دنبال کنیم و به سراغ مخاطبان برویم.
البته به نظر می رسد فعالیت ها و برنامه ریزی های ستاد جشنواره تابستانه کاملاً منطبق بر داده ها و اطلاعاتی است که از سال های گذشته در دسترس بوده است، منتهی با رویکرد آسیب شناسانه و اصلی ترین محور و مقیدکننده خواست و نیاز مردم. چرا که عسگری می گوید: نگاه کلی بر اساس نیاز مردم شکل گرفته و دوربین برنامه به اصطلاح در کف خیابان قرار گرفته و همه مردم از هر نوع و قشر را در برنامه ها لحاظ کردیم، توده و عموم خانواده ها و همه سطوح جامعه را در برنامه ریزی مد نظر قرار دادیم و به سمت و سوی خاصی سوق ندادیم، از طرفی نیز با نظرسنجی مشخص کردیم که عموم طالب چه هستند. برای مثال مردم در تابستان نیاز به تفریح دارند، این مسلم و مشهود است.
به گفته مسئولان سازمان فرهنگی هنری شهرداری، سیاست گذاری، برنامه ریزی و نظارت بر فضاهای فرهنگی، توسعه فرهنگ و هنر در تهران، ارتقای فرهنگ شهروندی، پاسخ به نیازهای فرهنگی شهروندان ،تقویت مهارت های زندگی در حوزه فرهنگ و هنر، به کارگیری روش های علمی در سنجش نیازهای جامعه و انعکاس واقعیت های اجتماعی و فرهنگی، حمایت و پشتیبانی از فعالیت های فرهنگی هنری در مراکز عمومی، تلاش در جهت افزایش سهم مصرف خدمات و کالاهای فرهنگی در سبد مصرفی خانواده ها و همچنین در رویکردی فراگیرتر تلاش برای تحقق سیاست های کلان فرهنگی نظام جمهوری اسلامی ایران از جمله اهداف اصلی این سازمان است.
